پمپ دیافراگمی چیست؟ راهنمای کامل آشنایی و خرید برای مبتدی‌ها و حرفه‌ای‌ها

پمپ دیافراگمی از پرکاربردترین انواع پمپ‌های جابجایی مثبت است که به دلیل طول عمر بالا، قابلیت کار با مایعات متنوع و هزینه نگهداری پایین، جایگاه ویژه‌ای در صنایع مختلف پیدا کرده اند. این پمپ‌ها می‌توانند از مواد شیمیایی خورنده تا سیالات غلیظ را با راندمان بالا منتقل کنند و در بسیاری از خطوط تولید و پروژه‌های صنعتی، به عنوان یک ابزار حیاتی به کار می‌روند.

در این مقاله قصد داریم با زبانی ساده شما را با کارکرد، مزایا، نکات فنی و معیارهای مهم خرید پمپ دیافراگمی آشنا کنیم. هدف ما این است که پس از مطالعه این مطلب، بتوانید با اطمینان و آگاهی کامل، پمپی متناسب با نیاز خود انتخاب کنید و از عملکرد و طول عمر آن بیشترین بهره را ببرید.

پمپ دیافراگمی چیست؟

پمپ دیافراگمی از یک یا دو دیافراگم انعطاف‌پذیر تشکیل شده که با حرکت رفت و برگشتی خود مایع را جابجا می‌کند. این نوع پمپ‌ها به دلیل توانایی پمپاژ مایعات با ویسکوزیته‌های مختلف و مقاومت در برابر مواد خورنده و ساینده، در بسیاری از صنایع کاربرد گسترده دارد مانند صنایع شیمیایی، رنگ‌پاشی و تصفیه آب

اجزای اصلی پمپ دیافراگمی

• دیافراگم
• شیرهای یک‌طرفه
• محفظه پمپ
• موتور یا محرک (الکتریکی، پنوماتیکی یا دستی)

انواع پمپ دیافراگمی

• پمپ دیافراگمی پنوماتیک (بادی)
• پمپ دیافراگمی الکتریکی
• پمپ دیافراگمی دستی

راه‌انداز هوای فشرده یا پمپ پنوماتیکی، یکی از رایج‌ترین انواع پمپ‌های دیافراگمی است که به دلیل کارایی بالا و سهولت استفاده در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارد.

چرا پمپ دیافراگمی پنوماتیکی؟

AODD یک نوع خاص از پمپ دیافراگمی پنوماتیک(بادی) است. پمپ دیافراگمی هوای فشرده (AODD) یک ابزار همه‌کاره است که در صنایع متنوعی کاربرد دارد. این پمپ‌ها به دلیل قابلیت استفاده از هوای فشرده، به عنوان سیال محرک قابل نصب در هر نقطه‌ای از کارخانه هستند و به راحتی می‌توان آنها را جابجا و برای عملیات‌های مختلف به کار برد.

همچنین به دلیل طراحی جابجایی مثبت، قادرند طیف وسیعی از سیالات را پمپاژ کنند: مواد شیمیایی خورنده، حلال‌های فرّار، مایعات غلیظ، مواد حساس به برش، آب آلوده، دوغاب‌های ساینده و مواد حاوی ذرات جامد. عملکرد ملایم آن‌ها از آسیب به سیال جلوگیری می‌کند و ساختار مقاوم‌شان امکان استفاده در محیط‌های حساس و انفجاری را فراهم می‌سازد.

مزیت مهم دیگر، نگهداری ساده و عدم نیاز به روان‌کاری است که هزینه‌های سرویس را کاهش می‌دهد. همچنین تنوع بالای متریال بدنه و قطعات پمپ باعث شده برای هر نوع سیال و شرایط کاری، یک انتخاب مناسب وجود داشته باشد.

انواع متریال مورد استفاده در ساخت بدنه و اجزای پمپ:

فلزی: آلومینیوم، چدن، فولاد ضدزنگ (Stainless Steel)، Hastelloy

پلیمری و کامپوزیتی: پلی‌پروپیلن (PP)، PVDF (Kynar)، PTFE (تفلون)، استال (Acetal)

الاستومری برای دیافراگم و آب‌بندی: نئوپرن (Neoprene)، EPDM، NBR، Viton، PTFE

عملکرد پمپ دیافراگمی

پمپ دیافراگمی پنوماتیک (بادی)

همانطور که قبلاً ذکر شد، کل چرخه عملیاتی یک پمپ AODD مبتنی بر استفاده از هوای فشرده به عنوان سیال محرک است. این پمپ‌های با دو دیافراگم انعطاف‌پذیر که به یک شفت(محور مکانیکی یا میله) مشترک متصل‌ شده اند به‌ طور متناوب به جلو و عقب حرکت می‌کنند تا مایعات را از طریق محفظه سیال پمپ کنند.این حرکت رفت و برگشتی باعث ایجاد خلا شده و مایع از طریق دریچه مکش وارد پمپ می‌شود.

پمپ دیافراگمی الکتریکی

در پمپ‌های دیافراگمی الکتریکی، نیروی محرکه توسط موتور الکتریکی تأمین می‌شود. موتور، حرکت دورانی خود را از طریق یک مکانیزم تبدیل حرکت (مانند لینک مکانیکی، سیستم میل‌لنگ و شاتون یا اکسنتریک و بادامک) به حرکت رفت و برگشتی دیافراگم تبدیل می‌کند.

این فرآیند شامل دو مرحله اصلی است:

1. حرکت رو به عقب دیافراگم → ایجاد خلأ در محفظه سیال → مکش مایع از طریق سوپاپ ورودی.
2. حرکت رو به جلو دیافراگم → افزایش فشار در محفظه → بسته شدن سوپاپ ورودی و باز شدن سوپاپ خروجی → تخلیه مایع.

این چرخه به‌صورت پیوسته تکرار می‌شود.
مزیت مکانیزم میل‌لنگ یا بادامک اینه که حرکت یکنواخت و کنترل‌شده ایجاد می‌کنه، در نتیجه میشه دبی (flow rate) و فشار خروجی رو دقیق تنظیم کرد.

این ویژگی، پمپ‌های دیافراگمی الکتریکی را برای کاربردهایی که به کنترل دقیق جریان و فشار سیال نیاز دارند، ایده‌آل میکند.

پمپ دیافراگمی هیدرولیکی

پمپ‌های دیافراگمی هیدرولیکی، معروف به پمپ های فشار بالا که نیروی محرکه را فشار روغن هیدرولیک تأمین می‌کند. روغن تحت فشار وارد محفظه پشت دیافراگم شده و با جابجایی آن، مایع سمت دیگر پمپ به جریان درمی‌آید. این سیستم به دلیل قابلیت ایجاد فشارهای بسیار بالا، در صنایع سنگین مانند نفت، گاز و معدن‌کاری کاربرد گسترده‌ای دارد و برای انتقال سیالات سنگین و پر فشار مناسب است.

چگونه بهترین مدل را انتخاب کنیم؟

نکات کلیدی در انتخاب پمپ دیافراگمی

• فشار و دبی مورد نیاز
  مشخص کردن فشار کاری و حجم پمپاژ (لیتر بر دقیقه یا مترمکعب بر ساعت)این پارامترها تعیین‌کننده مدل و توان پمپ خواهند بود.
• نوع سیال
  مایع شما ممکن است خورنده، ساینده، چسبناک یا حاوی ذرات جامد باشد. بر اساس نوع سیال، باید متریال بدنه و دیافراگم (مثل استیل ضدزنگ، پلی‌پروپیلن یا PTFE) و طراحی مناسب انتخاب شود.
• نوع محرک
  • پنوماتیکی (AODD)
  • منبع انرژی: هوای فشرده
  • کاربردها: مقاوم به مواد خورنده، بدون نیاز به برق، ایمن در محیط‌های انفجاری، مناسب برای محیط‌های صنعتی
  • الکتریکی
  • منبع انرژی: برق AC یا DC
  • کاربردها: کنترل دقیق، کارکرد مداوم، متداول در کاربردهای عمومی و صنعتی
  • هیدرولیکی
  • منبع انرژی: فشار روغن هیدرولیک
  • کاربردها: مناسب فشارهای بالا، قابلیت تحمل بار زیاد، کاربرد در صنایع سنگین
  • خورشیدی
  • منبع انرژی: برق تولیدی پنل خورشیدی برای پمپ الکتریکی DC
  • کاربردها:مناسب مناطق بدون برق، انرژی پاک، کاربرد در کشاورزی و مکان‌های دورافتاده
• سایز ورودی و خروجی
  باید با سیستم لوله‌کشی و شرایط نصب شما هماهنگ باشد.
• بودجه و خدمات پس از فروش
  مدلی را انتخاب کنید که علاوه بر قیمت مناسب، قطعات یدکی و خدمات آن به‌راحتی در دسترس باشد.

معرفی مدل‌های پرفروش موجود در فروشگاه

• پمپ دیافراگمی PO-WUS
  دارای دیافراگم مقاوم، مناسب برای مایعات خورنده، با فشار کاری بالا و کارکرد پنوماتیکی. این مدل به دلیل دوام بالا و راندمان خوب، در صنایع شیمیایی و رنگ‌پاشی بسیار محبوب است.

• پمپ دیافراگمی IWATA
  مدل الکتریکی با طراحی پیشرفته، مناسب برای کاربردهای دقیق در صنایع دارویی و غذایی، دارای سیستم کنترل دقیق دبی و فشار.

• پمپ دیافراگمی WIENER
  برند اروپایی با استانداردهای بالا، مناسب برای مایعات غلیظ و ویسکوز، با قطعات ساخته شده از متریال ضد خوردگی.

• پمپ دیافراگمی ایرانی DIA
  گزینه اقتصادی و با کیفیت برای مصارف عمومی، با گارانتی معتبر و خدمات پس از فروش گسترده.

روش آسان برای افزایش عمر پمپ دیافراگمی (تعمیر و نگهداری)

سفت کردن اتصالات
مطمئن شوید که پمپ به خوبی به بدنه سم‌پاش متصل شده و اتصالات لوله‌ها محکم و بدون نشت هوا یا مایع هستند.

شستشوی پمپ
بعد از هر بار استفاده، داخل پمپ را با آب تمیز کاملاً بشویید. باقی ماندن مواد شیمیایی داخل پمپ باعث آسیب جدی می‌شود.

بررسی سطح روغن
روغن وظیفه روانکاری قطعات مکانیکی و حمایت هیدرولیکی دیافراگم‌ را دارد. همیشه سطح روغن را در حد مناسب نگه دارید و در صورت نیاز آن را پر کنید.

مخزن فشار
این مخزن برای کاهش ضربان‌های فشار ساخته شده است.
هر ۵۰ ساعت کار، هوای داخل مخزن را چک کنید و در صورت نیاز با پمپ فشار هوا را تنظیم کنید.
برای تنظیم دقیق، دستورالعمل‌های مربوط به مدل پمپ خود را ببینید.

نگهداری دوره‌ای
هر ۳۰۰ ساعت کار، دیافراگم‌ها را تعویض و شیرها به‌ویژه فنرها، صفحات و حلقه‌ها را بررسی کنید. همچنین روغن را کنترل و در صورت نیاز تعویض نمایید.
این کارها را در پایان هر فصل یا پس از ۳۰۰ ساعت (هرکدام زودتر بود) انجام دهید.

نگهداری برای زمستان
همان موارد نگهداری دوره‌ای را برای فصل سرما هم رعایت کنید تا پمپ سالم بماند.

بررسی محور انتقال نیرو (PTO)
مطمئن شوید محور کاردان مناسب دستگاه و پمپ شماست و همیشه خوب روغن‌کاری شده باشد.

مشاوره خرید

با توجه به تنوع مدل‌ها و کاربردهای مختلف، در صورت نیاز پیش از خرید با کارشناسان فروش ما مشورت کنید تا بهترین گزینه متناسب با نیاز و بودجه شما پیشنهاد کنند.